Lá cờ Ireland xuất hiện từ rất sớm vào năm 1848, do nhà cách mạng Thomas Meagher đưa ra sử dụng tại Waterford City. Ba màu cờ được lấy cảm hứng từ ba màu cờ Pháp trong cách mạng năm 1848. Tuy nhiên, quốc kỳ chính thức của Ireland mới được chính thức công nhận sau cuộc nổi dậy Phục Sinh năm 1916. Nó được sử dụng rộng rãi trong cuộc chiến tranh độc lập Ireland và chiếm vị trí quan trong trong Hiến pháp năm 1937.
- Mặc dù cuộc nổi dậy Phục Sinh (Easter Rising) 1916 đã làm cho 3 màu cờ của Ireland trở nên phổ biến, nhưng quốc kỳ Ireland chính thức tung bay công khai lần đầu tiên là ở thành phố Waterford City năm 1848. Vào ngày 7 tháng 3 năm này, Thomas Francis Meagher, một nhà lãnh đạo của những người Ireland trẻ tuổi, đã giương cao lá cờ từ Wolfe Tone Confederate Club tại 33 The Mall, thành phố Waterford.
- 3 màu cờ Ireland đã được biết đến từ khoảng 1830-1844, tuy nhiên đến năm 1848, cờ này mới xuất hiện rộng rãi trên khắp đất nước tại các cuộc mít tinh. Bên cạnh 3 màu cờ Ireland, cờ Pháp cũng thường xuyên được kéo lên vào các dịp này nhằm tưởng nhớ thành công của cuộc Cách mạng Pháp. Sự xuất hiện ngày càng phổ biến của cờ Ireland từ năm 1848 trở đi đánh dấu bước trưởng thành của tinh thần dân tộc Ireland.
- Vào thời điểm đó, xã hội Ireland đang bị chia rẽ và đối đầu giữa tín đồ Công giáo và Tin lành. Đất nước cũng vừa trải qua cơn “nạn đói lớn” tệ hại, đã cướp đi sinh mạng khoảng một triệu người dân Ireland và buộc một triệu người phải di cư đến các nước khác. Đây là thiệt hại to lớn về con người và là một trong những yếu tố gây tổn thương nghiêm trọng cho xã hội Ireland thời bấy giờ.
- Thomas Meagher, người đầu tiên đã đưa lá cờ ra trước cộng đồng, mong muốn có một đất nước Ireland mới, nơi mà đạo Công giáo và Tin lành sẽ cùng nhau đấu tranh để giành độc lập.
- Meagher và những người Ireland trẻ đã lấy cảm hứng từ cuộc cách mạng năm 1848 tại Paris, Berlin, Vienna, Rome, Prague và Budapest, mà đã lật đổ các vị vua và hoàng đến ra khỏi ngai vàng của họ, và thành lập nên nước cộng hòa dân chủ. Những cuộc cách mạng này đã truyền cảm hứng đến thế hệ trẻ của Ireland để lật đổ sự cai trị của nước Anh lên Ireland, một cách hòa bình nếu có thể. Tháng 4/1848, Meagher, William Smith O’Brien và Richard O’Gorman đã đến Paris để chúc mừng Pháp đã lật đổ được vua Louis Philippe. Trong khi họ ở đó, một nhóm phụ nữ Pháp đã đan một lá cờ Ireland 3 màu từ chất liệu lụa tổ nhất của Pháp và tặng nó cho Meagher.
- Trở lại Dublin vào ngày 15/4/1848, Meagher đã trao lá cờ bằng lụa này cho công dân Ireland và nói: “màu trắng ở trung tâm là tượng trưng cho thỏa ước ngừng bắn lâu dàu giữa “cam” và “xanh”.
- Meagher sau đó đã bị buộc tội nổi loạn. Trước phiên tòa của mình, ông đã nói với đám đông tại Slievenamon rằng một ngày nào đó các thế hệ tương lai sẽ thấy lá cờ 3 màu tự hào bay phấp phới ở khắp Ireland.
- Vào ngày phục sinh thứ 2, ngày 24 tháng 4 năm 1916, RIB, Irish Volunteers và Irish Citizen Army đã treo lá cờ 3 màu lên đỉnh của tổng cục bưu điện tại Dublin
- Lá cờ sau đó được sử dụng bởi quân đội cộng hòa Ireland trong suốt cuộc chiến tranh độc lập Ireland (1919–1921). Sau độc lập năm 1922, lá cờ cũng được sử dụng bởi nước Ireland tự do (Irish Free State, 1922–1937) và được thêm vào Hiến pháp năm 1937.
- Màu xanh của lá cờ tượng trung cho chủ nghĩa cộng hòa
- Màu cam của lá cờ tượng trưng cho những người theo đạo Tin lành
- Nhiều người Tin lành Ireland đã ủng hộ cho William của Orange, hoàng tử Tin lành người Hà Lan đã trở thành vua William III của nước Anh. Là một vị vua, William đã đánh bại vua Công giáo James II và quân đội Công giáo Ireland của ông ấy trong trận chiến Boyne năm 1690. Ngày nay, những người “Orange” ở miền Bắc vẫn tiếp tục tổ chức lễ mừng chiến thắng Tin Lành với các cuộc diễu hành và lửa mừng vào ngày 12 tháng 7.
- Màu trắng ở trung tâm tượng trưng cho hy vọng về một nền hòa bình kéo dài giữa 2 nền văn hóa của Ireland – chủ nghĩa dân tộc, chủ yếu là Công giáo Ireland, và chủ nghĩa Hợp nhất, chủ yếu là Tin lành Ireland. Do đó, về tổng thể, lá cờ tượng trưng cho một một hy vọng về sự hòa nhập giữa các tín ngưỡng khác nhau trên đảo quốc Ireland, được thể hiện ở Điều 2 của Hiến pháp Ireland là quyền của mỗi người được sinh ra tại Ireland đều là trở thành một phần của quốc gia Ireland độc lập, bất kể nguồn gốc dân tộc, tôn giáo hay niềm tin chính trị.
- Đôi khi bạn sẽ thấy một số lá cờ có màu vàng thay vì màu cam. Chính phủ Ireland đã cho rằng điều này nên được khuyến khích tích cực để thúc đẩy hòa bình và đoàn kết. Họ không muốn người theo đạo Tin lành cảm thấy bị bỏ rơi.
- Có những quy tắc đặc biệt về việc sử dụng quốc kỳ. Nguyên tắc chính là không để cho lá cờ hay cờ hiệu nào bay trên nó. Cần phải trông coi cẩn thận để lá cờ không bị chạm đất hoặc vướng trên cây. Các quy định này cũng nói rằng lá cờ quốc gia cũng không bao giờ được hủy hoại bằng cách đặt khẩu hiệu, biểu tượng, chữ hay hình ảnh bất kỳ lên trên. Và một khi đã bị mòn hay sờn, thì phải thay thế nó ngay.
Cờ Ireland thực chất tượng trưng cho ý chí và ước vọng đoàn kết của người Ireland thuộc các tín ngưỡng tôn giáo khác nhau. Màu xanh tượng trưng cho chủ nghĩa dân tộc Ireland theo đạo Thiên Chúa giáo. Màu cam tượng trưng cho cộng đồng người Ireland theo đạo Tin Lành. Màu trắng giữa 2 màu trên mang ý nghĩa hi vọng về sự hòa giải và hợp tác của 2 cộng đồng tôn giáo này.
Nước Ireland ngày nay là một quốc gia dân chủ hiện đại, nơi những người theo đạo và tín ngưỡng khác nhau đều được bình đẳng trước pháp luật, hòa hợp chung sống. Quốc kỳ Ireland chính là biểu tượng của tinh thần đoàn kết, hòa hợp và ý chí đấu tranh giành độc lập của người dân nước này.
Ngoài ý nghĩa mang tính lịch sử và biểu tượng, lá cờ Ireland còn có một số điều lễ nghi đặc biệt. Chẳng hạn như không được bay cờ nào ở trên lá cờ Irelanđ. Khi sử dụng phải xử lý cờ một cách thật tôn trọng, tránh làm tổn hại đến nó. Cũng không được in hoặc vẽ thêm bất cứ hình ảnh, ký hiệu hay chữ nào lên lá cờ. Khi cờ bị hư hỏng thì phải thay mới ngay.
Quốc kỳ ba màu luôn là nguồn cảm hứng và tự hào cho người dân nước Cộng hòa Ireland trên con đường xây dựng và phát triển đất nước. Nó là biểu tượng của tinh thần đoàn kết, hy vọng về một tương lai tốt đẹp của người dân Ireland, bất kể chủng tộc, tôn giáo. Lá cờ này được người dân Ireland yêu mến và tôn vinh như biểu tượng của một quốc gia độc lập, tự do và hòa bình.